خوشگویی
از
شاخههای دیگر «حسن خلق»، كه رابطهvها
را استوارتر و پیوندها را صمیمی
تر میسازد، گفتار دلپذیر و
شادیبخش است. متانت در سخن و ادب در گفتار و زیبایی در كلام، خصلت پاكدلانِ
بیكینه است و خلق و خوی اولیاء دین.
ارزش انسان و جوهره وجودیاش را زبان و بیان روشن میسازد:
یكی تحقیر میكند، یكی تشویق.
یكی عیبجویی میكند، دیگری تحسین و تقدیر.
یكی ملامت میكند، دیگری پر و بال میدهد و امید میآفریند.
كدام یك خوبتر است؟
شما خودتان چگونه بیان و زبانی دارید؟
تلخ یا شیرین؟ گزنده یا مرهم گذارنده؟
آیا با دیگران همانگونه صحبت میكنید كه دوست دارید دیگران با شما آنچنان حرف
بزنند و خطاب كنند؟
پذیرایی از دیگران، همیشه با غذا و میوه و شیرینی نیست.
گاهی پذیرایی، با یك كلام خوب و سخن شایسته است. این اِكرام، بالاتر از تغذیه و
اطعام است، چرا كه گفتار شایسته و زیبا، غذای روح است.
گفتن یك «آفرین»، «احسنت»، «باركاللّه» مگر چقدر هزینه و خرج دارد؟
كسانی هستند كه جان میدهند، ولی حاضر نیستند یك كلام تشویقآمیز و محبّتبار بر
زبان جاری كنند. بشنویم از رسول خدا(ص) كه اسوه اخلاق حسنه و الگوی ادب در گفتار و
رفتار است كه فرموده است:
مَنْ اَكْرَمَ اَخاهُ المؤمنَ بِكلمةٍ یُلْطِفُهُ بها وَ فَرَّجَ عَنه كُرْبَتَهُ
لَمْ یَزَلْ فی ظلّ اللّهِ المَمدُودِ عَلیهِ الرّحمةُ ما كانَ فی ذلك.(1)
«هر كس برادر باایمانش را با گفتن كلامی ملاطفتآمیز و غمزدا، مورد تكریم قرار
دهد، تا وقتی او شادمان است، گوینده آن سخن همواره در سایه رحمت گسترده الهی به سر
میبرد.»
كلام تشویقی و آفرین و مرحبا گفتن بر عمل شایسته دیگری نیز، از اینگونه صالحات
است. باز هم از كلام امام صادق(ع) بشنویم:
[مَنْ قالَ لِاخیهِ المُؤمِنِ «مَرْحَبا» كَتَبَ اللّهُ لَهُ مَرْحَبا اِلی یَوْمِ
القیامَةِ.(2)
«هر كس به برادر مؤمن خود «مرحبا» بگوید، خدای متعال تا روز قیامت برای او مرحبا و
آفرین مینویسد.»
غیر از پاداش الهی، تأثیرات اجتماعی «خوشگویی» در نرم ساختن دلها و جلب عاطفهها و
استوار ساختن رابطهها مشهود است. آنكه خوشسخن باشد، از دیگران نیز كلام نیكو
میشنود. «این جهان كوه است و فعل ما ندا» و البته كه حرف و سخن ما هم در كوهستان
زندگیها انعكاس دارد و خوبی آن به خود ما منعكس میشود.
كسی كه گفتار مؤدّبانه داشته باشد، دیگران نیز با او مؤدّبانه سخن خواهند گفت.
وگرنه ... «كلوخانداز را پاداش، سنگ است». از كلام مولا علی(ع) است كه:
اَجْمِلوُا فِی الخِطابِ تَسْمَعوُا جَمیلَ الجَوابِ.(3)
«زیبا خطاب كنید، تا جواب زیبا بشنوید!...»
كیفیّت برخورد ما با انسانهای دیگر، همان نتیجه را به ما برمیگرداند. ادب، ادب
میآورد و توهین و فحش، بدزبانی و اهانت متقابل را در پی دارد.
پاورقي ها:
1ـ
اصول كافی (عربی)، ج 2، ص 206.
2-
همان صفحه
2ـ غررالحكم، ج 1، ص 139 (چاپ دانشگاه).
http://noorportal.net/
