پرتوی از سيره و سيمای امام جواد(عليه السلام)

زندگانی امام محمّد تقی، جوادالأَئِمّة(عليه السلام)، ادامه راه خطّ و روش پدرش حضرت امام رضا(عليه السلام) بود. مأمون کوشش می‌کرد که دل امام را به دست آورد و او را به دارالخلافه نزديک کند. او توطئه خود را برای از ميان بردن جنبش و حرکت تشيّع در چهارچوب خلافت عبّاسيان همچنان ادامه می‌داد و هدفش اين بود که بين امام و پايگاه مردمی‌ او فاصله اندازد و آن حضرت را از مردم دور سازد، ولی می‌خواست به طريقی اين نقشه را اجرا کند که مردم تحريک نشوند. مأمون، بر اساس همان نقشه قديمی‌، در جامه دوستدار امام ظاهر شد و «امّ الفضل» دختر خود را به ازدواج او درآورد تا از تأييد امام(عليه السلام)برخوردار باشد و اصرار کرد که با کمال عزّت در کاخ مجلّل او زندگی کند.

امّا امام پافشاری می‌ورزيد که به مدينه بازگردد تا نقشه مأمون را در کسب تأييد امام برای پايداری خلافتی که غصب کرده بود، نقش بر آب سازد و مشروعيّت حکومت او را در دل مردم خدشهدار نمايد. امام جواد(عليه السلام) خطّ پدر بزرگوارش را ادامه داد و به آگاهی فکری و عقيدتی دست يازيد، فقيهان را از بغداد و شهرهای ديگر، پيرامون خود، در مدينه فراهم آورد تا با او مناظره کنند و از او بپرسند و از راهنمايیهای او بهره برگيرند.

معتصم از فعّاليّت و کوشش‌های او برآشفته بود، از اين رو، آن حضرت را به بغداد فراخواند و هنگامی‌ که امام(عليه السلام) وارد عراق گرديد، معتصم و جعفر، پسر مأمون، پيوسته، توطئه می‌چيدند و برای قتل آن بزرگوار حيله می‌انديشيدند. و سرانجام معتصم تصميم به قتل آن حضرت گرفت به وسيله أُمّ الفضل ، همسر امام و دختر مأمون، آن پيشوای معصوم را در ۲‌۵‌ سالگی، مسموم کرد و حضرت در سال ۲‌۲‌۰‌ هجری در آخر ماه ذيقعده، به شهادت رسيد.