پرتوی از سيره و سيمای امام جعفر صادق(عليه السلام)
امام صادق(عليه السلام) در روز ۱۷ ربيع الاوّل سال ۸۳ هجری قمری در مدينه متولّد گرديد. پدر گرامی آن حضرت، امام محمّد باقر(عليه السلام) و مادر ارجمندش امّ فروه، دختر قاسم بن محمّد بن ابیبکر می‌باشد. نام شريفش جعفر ولقب معروفش صادق و کنيه اش ابوعبداللّه می‌باشد.
امام جعفر صادق(عليه السلام) تلاش و کوشش خود را با مساعی علمی سخت کوشانه آغاز و حوزه فکری و ثمربخش خويش را که بزرگان فقها و متفکران از آن بيرون آمدند، در صفوف امّت، افتتاح کرد، و با تربيت شاگردانی دانشمند، ذخيره علمی بزرگی برای امّت برجای گذاشت.
بعضی از شاگردان نامی آن بزرگوار عبارتند از: هشام بن حکم و مؤمن الطّاق و محمّد بن مسلم و زرارة بن اعين و غير آنان که هر يک چهره‌های درخشانی از تربيت شدگان مکتب آن حضرتاند.
حرکت علمی او آنسان گسترش يافت که سراسر مناطق اسلامی را دربر گرفت و مردم از علم او چيزها می‌گفتند و شهرتش در همه شهرها پيچيده بود. هدف امام صادق(عليه السلام) از گسترش برنامه فرهنگی، چاره جهل امّت و تقويت عقيده به مکتب اسلام و نيز ايستادگی در برابر امواج کفرآميز و شبهه‌های گمراه کننده و حلّ مشکلات ناشی از انحراف حکومت بود. تلاش آن حضرت از طرفی مقابله با امواج ناشناخته و فاسد اوضاع سياسی عهد امويان و عبّاسيان بود. پديدآمدن گروه‌های خطرناک از جمله غُلات و زنديقان و جاعلان حديث و اهل رأی و متصوفّه بود که زمينه‌های مساعد رشد انحراف را به وجود آورده بودند. امام(عليه السلام) در برابر تمامی آنها ايستادگی کرد و در سطح علمی، با همه مشاجره و مباحثه کرد و خطّ افکارشان را برای ملّت اسلام افشا نمود و از طرف ديگر، با تلاش‌های خستگی ناپذير، مفاهيم عقيدتی و احکام شريعت را منتشر ساخت و آگاهی علمی را پراکند و توده‌های عظيم دانشمندان را به منظور آموزش مسلمانان مجهّز ساخت.
امام صادق(عليه السلام) مسجد پيامبر را در مدينه محلّ تدريس خويش قرار داد و مردم دسته دسته از دور و نزديک به آنجا می‌شتافتند و سؤالات گوناگون خود را مطرح و جواب لازم را دريافت می‌نمودند. از جمله استفاده کنندگان از محضر آن بزرگوار، مالک بن انس و ابوحنيفه و محمّد بن حسن شيبانی و سفيان ثوری و ابن عيينه و يحيی بن سعيد و ايّوب سجستانی و شعبة بن حجّاج و عبدالملک جريح و ديگران بودند.
شهادت آن حضرت در ۲۵ شوّال سال ۱۴۸ هجری قمری، در ۶۵ سالگی، به دستور منصور دوانيقی، خليفه ستمگر عبّاسی، به وسيله سمی که به آن بزرگوار خوراندند، در شهر مدينه اتّفاق افتاد، و محلّ دفنش در قبرستان بقيع است