|
|
|
|
 |
گنبد سلطانيه گنبد سلطانيه، در نزديكی زنجان، كه اولين و عظيمترين گنبد آجری جهان است، توسط سلطان محمد خدابنده يا اولجايتو* در طول سيزده سال بنا گرديده است. گنبد سلطانيه بنايی احداث شده در ارگ شهر يا كهندژ سلطانيه پایتخت اولجايتو حاكم سلسلهی ايلخانان بوده است. مساحت اين كهندژ هجده هكتار بوده و توسط ديواری كه مشخصهی شهرهای قديم بوده، احاطه میشده است. جالب اين كه در ساخت گنبد بزرگ شهر فلورانس از اين گنبد الگوبرداری شده است. بنای اين گنبد كه بعد از گنبدهای سانتامارينا و اياصوفيه سومين گنبد بزرگ دنياست، شامل سه بخش اصلی ورودی، تربتخانه و سردابه است. گويا انگيزهی ساختن اين گنبد در ابتدا برپا كردن مقبرهای جهت به خاك سپردن استخوانهای حضرت علی و امام حسين بوده است. و اما در بارهی اولجايتو، سلطان ايلخانی، جالب است بدانيد كه وی ابتدا طبق اعتقادات نياكان خود شمنپرست (جادوگری و ساحرهگی) بوده كه بعد به دين مسيحيت گريش پيدا كرده و مسيحی شده و نمايندهی پاپ میشود. بعد از آن توسط همسر خود به دين اسلام گرايش پيدا كرده و مسلمان سنی گرديده و نام محمد خدابنده را برمی گزيند. سر آخر شيعه شده و در اين دوران پس از سفر به كربلا و نجف تصميم میگيرد كه مقبرهای در سلطانيه، پایتخت ايلخانان بسازد و استخوانهای حضرت علی و امام حسين را در آن دفن كند، اما در نهايت اين مقبره محلی برای دفن خود وی شد و آن مقاصدش عملی نگرديد. تزيينات و نحوهی ساخت اين مقبره در واقع نقطهی عطفی در معماری آن دوران بوده به اين شكل كه سبكی جديد را در معماری بهوجود آورده كه از معماری زمان سلجوقيان منفك شده است. برای تزيين بنا در اين دوران از كاشی به همراه آجر و همچنين برای اولين بار از آيات قرآن استفاده شده است. حكاكیهايی در آجرهای ديوارها و سقفهای رنگين بنا نيز ديده میشود. موضوع جالب توجهی كه در اين بنا وجود دارد، دالانهای تودرتويی در سردابهی آن است كه حدس زده میشود برای اجرای مراسم خاصی به كار میرفته. حتا حدس میزنند كه سلطان محمد خدابنده در نهايت دوباره به اصل خود برگشته و شمنپرست شده و اين دالانها و فضاها برای اجرای مراسم مذهبی خاص پس از مرگ وی بوده است. البته جسد وی نيز به جای دفن در سردابه، در كوههای اطراف دفن شده است. * اولجايتو به معنی خوشبخت است. دليل اين نامگذاری اين بوده كه حين تولد وی، موقع كوچ قوم وی از صحرای خشك قرهقروم كه بیآبی آن خيلی از افراد را هلاك میكرده، آمدن باران باعث زنده ماندناش شده و به همين خاطر نام اولجايتو را بر او گذاشتند.
|
|
 |
© 2003 www.momenin.org
