روياي ميشمرغ در بوکان زنده شد

ميشمرغ ، پرنده نادري که در فهرست سرخ اتحاديه بين‌المللي حفاظت از جمعيت و منابع طبيعي قرار دارد با فروپاشي شوروي سابق بخش مهمي از جمعيت خود را از دست داد اما مشاهده 33 قطعه از اين پرنده نادر در زيستگاه دشت قازليان بوکان اميد تداوم حيات اين گونه مهاجر را تقويت کرده است.

به گزارش مهر، ميشمرغ که شباهت بسيار زيادي به هوبره دارد، پرنده اي مهاجر محسوب مي شود که بومي ايران نيست اما به عقيده يک متخصص پرنده شناسي اين گونه در کشورهاي آذربايجان، ترکيه و ترکمنستان در نزديکي مرزهاي ايران نيز حيات دارد اگر چه تعداد اندکي از آنها در منطقه بوکان نيز زادآوري مي کند.

دکتر جمشيد منصوري به تپه هاي جنوب بوکان در آذربايجان غربي به عنوان زيستگاهي براي تخم گذاري تعداد محدودي از ميش مرغها اشاره کرد و افزود: در شمال شهر سنندج نيز دسته هايي از اين پرنده مهاجرت مي کردند.

با اين حال ماموران گارد اجرايي اداره حفاظت محيط زيست شهرستان بوکان در گشت و کنترل مناطق تحت حفاظت خود در روزهاي گذشته موفق به مشاهده 33 قطعه پرنده نادر ميشمرغ در زيستگاه دشت قازليان اين شهرستان شدند. بيش از 70 درصد جمعيت اين پرنده در معرض خطر انقراض در زيستگاه هاي ايران در شهرستان بوکان زيست مي کنند.

دکتر منصوري با ابراز خوشحالي از مشاهده اين دسته سي و سه قطعه اي در بوکان اظهار داشت: به دليل تخريب زيستگاهها در ايران و ديگر کشورهاي هماسيه انتظار مي رفت تعداد اندکي از اين گونه در کشور باشد چرا که مشاهدات در سالهاي اخير بسيار محدود و حتي کمتر از پنج قطعه بوده است.

وي مهمترين عامل در خطر انقراض بودن اين گونه را بي توجهي مسئولان در تخريب زيستگاه ها دانست و افزود: به دليل رشد جمعيت روستاها و افزايش تعدادشان و همچنين تخريب مزارع لوبيا و نخود و حبوبات و کاشت گندم ديگر ميشمرغ احساس امنيت نکرده و به زيستگاه هايش در ايران بازنگشته است.

ميشمُرغ پرنده‌اي از خانواده هوبرگان است که در دشت هاي وسيع بي‌درخت، زمين‌هاي استپي و کشتزاراي پهناور حبوبات و علفزارها زندگي مي‌کند. اين پرنده داراي گردن و پاهاي کشيده، بال ها و منقار پهن و پرهاي رنگارنگ است و روي زمين لانه‌سازي مي‌کند.

ميش مرغ در فصل بهار تخمگذاري مي‌کند و در هر دوره تخمگذاري نيز دو تا چهار تخم مي‌گذارد، پس از 25 تا 27 روز جوجه‌ها به دنيا مي‌آيند. ميش مرغ يکي از بزرگترين پرندگان ايران است و از نظر شکل و جثه شباهت زيادي به بوقلمون دارد.

طول بدن آن به يک متر و وزنش به بيش از 15 کيلوگرم مي‌رسد. پرهاي ميش مرغ در قسمت پشت نخودي سير با راه‌هاي عرضي سياه و در قسمت شکمي، کاملا سفيد رنگ است. ميش مرغ پاهاي قوي و بلندي دارد که به سه انگشت ختم مي‌شود.

دکتر جمشيد منصوري وضعيت اين پرنده در کشورهاي ديگر را نيز اسفبار توصيف مي کند و مي گويد: در آذربايجان و ترکيه وضعيت اين پرنده چندان هم مطلوب نيست و اتفاقا بهتر از ايران نيست ولي در سال هاي دهه 50 جمعيت زيادي حدود 150 قطعه از اين پرنده را که از کشور ترکمنستان کنوني به دشت تايبات در جنوب خراسان ايران مهاجرت مي کرد شمارش کرديم.

وي تاکيد کرد: اکنون از آن 105 قطعه ميش مرغ حتي يک قطعه به اين منطقه مهاجرت نکرده است که دليل عمده آن فروپاشي شوروي و شکل گيري کشورهاي ضعيف و توسعه نيافته است که به دليل مشکلات زياد اقتصادي هرگز به محيط زيست توجهي نکردند و گونه هاي مهاجري مثل ميش مرغ را در معرض خطر انقراض قرار دادند.

ميش مرغ که پاهاي قوي دارد کمتر پرواز مي‌کند.اين پرنده بسيار زود رم و محتاط است و با اينکه پروازش قوي است ، اغلب در مقابل خطر مي‌دود يا مخفي مي‌شود. نر و ماده اين پرنده شبيه به هم هستند ولي نرها جثه بزرگتري دارند.

پرنده نر بالغ نوار بلوطي رنگي در ناحيه سينه دارد و پرهاي سبيل‌مانندي مرکب از موپرهاي سفيد در دو طرف صورت آن ديده مي‌شود. ميش مرغ‌ها، بيشتر در کشتزارهاي مسطح مانند مزرعه‌هاي گندم، نخود، يونجه و... زندگي مي‌کنند. تغذيه اين پرنده بسيار متفاوت و شامل مواد گياهي و حيواني مختلف است که گاهي حشرات، قورباغه و سوسمار نيز مي خورد.

در بهار که زمان جوجه آوري است آشيانه خود را در قسمت‌هاي انبوه اين مزارع مي‌سازند اما در پاييز و زمستان نيز مي‌توان آنها را در مزارع درو شده مشاهده کرد. ميش مرغ‌ها به محض احساس خطر، به طرف نقاط مرتفع پرواز مي‌کنند و در آنجا به ديده باني مي‌پردازند.

به عقيده پرنده شناسان ، «دشت سوتاو» بوکان مهمترين زيستگاه پرنده ميش مرغ در کشور است. اين مکان به دليل شرايط مطلوب و منحصر بفرد خود به مهمترين زيستگاه پرنده نادر ميش مرغ در سطح کشور تبديل شده‌است.

دشت سوتاو که يک پهنه تپه ماهوري به وسعت 400 هکتار را در روستاي حماميان از توابع شهرستان بوکان شامل مي‌شود، سالانه پذيراي 20 تا 25 قطعه از اين‌نوع پرنده نادر است. اخيرا از سوي اداره کل حفاظت از محيط زيست آذربايجان غربي اين منطقه به عنوان پناهگاه ميش مرغ در آذربايجان غربي اعلام شده‌است.

محل زيست اين پرنده در آذربايجان غربي مناطق «آزاد» ، «باجوند» و «کاني سيب» در مهاباد و «دشت سوتاو» ، «حماميان» و «ينگجه» در بوکان است. اين پرنده طي سال‌هاي گذشته به دليل محدود شدن زيست‌گاه‌هاي طبيعي ، شکار بي‌رويه و اختلال در مناطق زيست و تخمگذاري آن، در معرض تهديد انقراض قرار گرفته‌است.

ميش مرغ يک پرنده نادر در جهان به شمار مي‌رود که در فهرست سرخ اتحاديه بين‌المللي حفاظت از جمعيت و منابع طبيعي قرار گرفته‌است.

جام جم آنلاين