مشكلات گوارش يكي از شايع‌ترين بيماري‌هاي بشر است. در اين بين برخي از
درد و ناراحتي معده شكايت دارند كه در مراجعه به پزشك با نام زخم معده
روبرو مي‌شوند.
زخم سطحي معده عبارت است از يك زخم كوچك در سطحي‌ترين لايه
(مخاط) پوشش داخلي معده. اگر عفونت به لايه هاي عمقي‌تر گسترش
يابد، همان زخم معده مشهور به وجود خواهد آمد.
زخم سطحي معده مسري يا سرطاني نيست. اين مشكل در تمام سنين
ممكن است به وجود آيد، اما در مردان بيشتر ديده مي‌شود.
علائم بيماري
درد شكم يك علامت شايع در زخم معده است ولي ممكن است اين علامت وجود
نداشته باشد. درد شكم ناشي از زخم معده ممكن است در افراد گوناگون
بسيار متفاوت باشد. تهوع، استفراغ، كاهش وزن، خستگي، سوزش سر دل،
سوء‌هاضمه، آروغ زدن، درد سينه، استفراغ خوني از ديگر علائم اين بيماري
محسوب مي‌شود.
علت چيست
در حالت طبيعي، پوشش داخلي معده داراي ايمني نسبت به اسيد توليدي در
معده است. به هر دليلي اين پوشش دفاعي آسيب ببيند موجب بوجود آمدن آسيب
يا زخم در معده مي‌شود. شايع‌ترين علت اين مساله عفونت معده با يك
باكتري بنام هليكوباكتر پيلوري است.
عواملي مانند مصرف آسپيرين يا مسكن‌هايي مانند بروفن، كشيدن سيگار و
مصرف تنباكو اين حالت را تشديد مي‌كند.
بسياري افراد معتقدند فشار عصبي سبب زخم مي‌شود. اين امر اثبات شده كه
بيماران بسيار بد حال در خطر بالاي «زخم استرس» هستند، اما به نظر
مي‌رسد فشار عصبي روزانه ارتباطي با زخم معده ندارد. البته هرگونه
استرس شديد مي‌تواند بلافاصله حالت درد و حتي خونريزي از معده را تشديد
كند. عوامل ژنتيكي نيز در ايجاد زخم معده دخيل هستند. احتمال ابتلاي
كساني كه سابقه خانوادگي چنين بيماري را دارند، به اين بيماري بيشتر
است
درمان
درمان اغلب شامل تركيبي از داروهاي نابود كننده باكتري اچ.پيلوري، كاهش
سطح اسيد و محافظت دستگاه گوارش است. اين تركيب درماني سبب بهبود زخم
مي‌شود و شانس عود را كاهش مي‌دهد. معمولا رژيم‌هاي دارويي شامل آنتي
بيوتيك‌هاي نابودكننده هليكوباكتر پيلوري، كاهش‌دهنده‌هاي اسيد معده
(مثل سايمتيدين، رانيتيدين، يا فاموتيدين امپرازول)، داروهايي كه سطح
بافت را مي‌پوشانند (مثل سوكرالفيت) و بيسموت كه به پوشش ديواره و
نابودي باكتري‌ها كمك مي‌كند، مي‌شود.
اگر زخم معده خونريزي شديد داشته باشد، ممكن است آندوسكوپي براي
سوزاندن زخم و كاهش خونريزي لازم باشد. اگر خونريزي با آندوسكوپي كنترل
نشود يا سوراخ شدگي زخم رخ دهد، آن‌گاه جراحي مورد نياز خواهد بود.
موارد قابل توجه در پیشگیری و تسریع روند بهبود
1. سيگار نكشيد يا تنباكو مصرف نكنيد.
2. از خوردن نوشابه خودداري كنيد.
3. مصرف قهوه و شكلات را قطع يا بسيار محدود كنيد.
4. هيچ‌گاه سرخود از آسپيرين يا مسكن‌هاي مانند بروفن استفاده نكنيد.
در دردهاي معمولي مي‌توانيد استامينوفن مصرف كنيد.
5. معده خود را براي طولاني مدت خالي نگاه نداريد. سعي كنيد وعده‌هاي
غذايي را زياد و حجم آنها را كم كنيد.
6 . از خوردن هر چيزي كه موجب تحريك و سوزش معده شود، اعم از فلفل،
ادويه يا پيتزا خودداري كنيد.
7. اسيديته غذاهاي مصرفي در مبتلايان به زخم هاي گوارشي اهميت زيادي
ندارد، مگر اين‌كه بيمار علاوه بر زخم دچار ضايعات و زخم‌هايي در دهان
يا مري نيز باشد.
8 . توصيه شده است كه مبتلايان به اين بيماري از مصرف وعده غذايي حجيم
قبل از خواب اجتناب كنند.
9. در گذشته شير غذاي مهمي‌در درمان زخم معده محسوب مي‌شد، علت مصرف آن
اين بوده است كه تصور مي‌شد شير باعث خنثي‌سازي محتويات معدي مي‌شود.
اما ثابت شده به علت اين‌كه محتوي كلسيم و پروتئين شير بالاست، يك
تحريك‌كننده قوي ترشح اسيد معده است. به همين دليل مصرف متناوب و مكرر
شير براي درمان زخم‌هاي پپتيكي توصيه نشده است.
10. توجه داشته باشيد هميشه احتمال عود زخم معده وجود دارد بنابراين
هيچ‌گاه فكر نكنيد كاملا خوب شده ايد و جانب احتياط را رها كنيد. |
