متاسفانه شيوع ديابت بويژه ديابت نوع 2 طي دهه اخير افزايش قابل توجهي
يافته است. تحقيقات گذشته نشان داده بود كه شيوه زندگي ناسالم اعم از
تغذيه ناصحيح و عدم تحرك از طريق بروز چاقي باعث افزايش استعداد ابتلا
به بيماري ديابت تيپ 2 مي‌باشد.
اگرچه چاقي به‌طور كلي باعث افزايش ريسك ابتلا به ديابت مي‌گردد، ولي
اهميت چاقي شكمي، حتي بيش از چاقي به تنهايي در اين زمينه مي‌باشد؛ اما
نكته جالب توجه آن است كه تحقيقات جديد نشان داده است كه تجمع بيش از
حد بافت چربي در ناحيه شكم به همراه ميزان استرس بيش از حد كه آن نيز
از ارمغان‌هاي زندگي امروزي است ، مي‌تواند امكان بروز ديابت تيپ2 را
در افراد با‌استعداد بالاي ابتلا به ديابت افزايش دهد.
طي سال‌هاي گذشته توجه زيادي به نقش چاقي در ابتلا به ديابت تيپ 2 صورت
گرفته است ولي محققان بر اين باورند كه استرس ممكن است اهميت يكساني در
افزايش خطر ابتلا به ديابت در جمعيت با ريسك بالا داشته باشد.
در مطالعه‌اي كه اخيرا بر روي 62 زن آمريكايي آفريقايي غيرديابتي سالم
انجام گرفت، حجم چربي شكمي اندازه‌گيري شد.
علاوه بر آن از افراد مورد مطالعه تست ارزيابي واكنش به استرس به عمل
آمد و اندازه‌گيري قند و ميزان آدرنالين خون در واكنش به استرس نيز
انجام گرفت.
همان‌طور كه مي‌دانيم ميزان قند خون بيش از حد طبيعي در حالت ناشتا به
عنوان يك عامل خطر اساسي در ايجاد ديابت و نيز بروز بيماري قلبي و
عروقي شناخته شده است.
نتايج اين مطالعه نشان داد كه زنان با تجمع بيش از حد بافت چربي در
ناحيه شكم داراي ميزان بالاي آدرنالين خون و قند خون بالا در هنگام تست
استرس و نيز در حالت ناشتا بودند.
از طرف ديگر نتايج اين مطالعه حاكي از آن بود كه در نقطه مقابل، زنان
با چربي شكمي اندك و سطح استرس زياد و نيز زنان با چربي شكمي زياد و
استرس كم، سطح قند خون طبيعي داشتند.
تئوري كه در رابطه با نقش استرس در افزايش خطر ديابت مي‌توان مطرح
نمود، آن است كه افزايش سطح خوني هورمون آدرنالين در جواب به استرس
باعث تحريك شكسته شدن چربي و ايجاد اسيد چرب آزاد مي‌گردد.
اسيدهاي چرب آزاد با گلوكز در سطح سلولي به عنوان سوخت بدن رقابت نموده
كه نتيجه آن پيروزي اسيدهاي چرب و بالا‌رفتن گلوكز خون است البته اين
كه چه ميزان استرس در بروز ديابت موثر مي‌باشد، مطالعات آتي را
مي‌طلبد.
نكته عملي: زندگي شهرنشيني كه همراه با تغذيه ناسالم و عدم تحرك
مي‌باشد باعث شيوع چاقي و بويژه چاقي شكمي گرديده، كه اين‌ها از عوامل
خطر اصلي در ابتلاي به ديابت نوع2 مي‌باشند.
علاوه بر اين استرس فراوان بويژه در افراد مبتلا به چاقي شكمي استعداد
ابتلاي به ديابت را بيش از پيش مي‌نمايد لذا توجه به كنترل استرس به
همراه كنترل چاقي شكمي مي‌تواند نقش اساسي در افراد با ريسك بالاي
ديابت داشته باشد.
دكتر حميدرضا فرشچي متخصص تغذي
|
