شايد براي بسياري از ديابتي‌ها ترسناك‌ترين عارضه آن بيماري‌هاي چشمي
باشد كه مي‌تواند به كوري منجر شود. امروزه ديابت شايع‌ترين عامل كوري
در افراد 20 سال به بالاست كه عموما در بيماراني كه ديابت كنترل نشده
دارند، رخ مي‌دهد.
چندين بيماري چشمي در بيماران ديابتي شايع مي‌باشد از جمله كاتاراكت يا
آب مرواريد كه به معناي كدر شدن عدسي چشم است، اما رتينوپاتي ديابتي
مهم‌ترين عارضه چشمي ديابت است. رتينوپاتي كه به معناي آسيب به شبكيه
چشم‌هاست، به دليل تغييرات رگ‌هاي خوني موجود در شبكيه و تكثير اين
رگ‌ها ايجاد مي‌شود.
تغييرات شبكيه چشم داراي 2 مرحله است؛ مرحله اول كه به دليل
خونريزي‌هاي كوچك و ريزش مواد داخل رگ‌ها به خارج است در اكثريت
ديابتي‌ها در 10 سال اول بعد از شروع ديابت ايجاد مي‌شود و بتدريج به
سمت مرحله دوم پيش مي‌رود.
مرحله پيشرفته رتينوپاتي به معناي ايجاد رگ‌هاي جديد و نافرم در شبكيه
چشم است كه مي‌تواند به خونريزي‌هاي وسيع و كنده شدن شبكيه و آسيب شديد
چشم منجر شود، خوشبختانه اولا فقط در تعدادي از بيماران مرحله پيشرفته
و خطرناك رتينوپاتي ايجاد مي‌شود و دوما با تمهيداتي كه در ادامه گفته
خواهد شد، مي‌توان اين پيشروي را كند نمود.
اما راه جلوگيري از اين عارضه خطرناك چيست؟ در مطالعه بسيار بزرگي كه
چند سال پيش روي هزاران بيمار ديابتي صورت گرفته است، بيماراني كه از
ابتداي ديابت به طور دقيق قند خون را كنترل كرده بودند، نزديك به 80
درصد كمتر از آنان كه به طور معمولي قند خونشان كنترل بود، دچار عارضه
رتينوپاتي شدند و در آنان كه بعد از ايجاد مرحله اول رتينوپاتي اقدام
به كنترل دقيق قند خون نمودند نيز 50 درصد از پيشروي به مرحله دوم
پيشگيري شد.
كنترل دقيق قند خون به معناي اين است كه فرد با داروي خوراكي يا
انسولين قند خود را به طور مداوم و هميشگي در محدوده نرمال نگه داشته
باشد و هر روز قند خون را چك كند. بسياري از بيماران ديابتي همزمان
دچار فشار خون و چربي بالاي خون نيز هستند، درمان اين دو بيماري نيز به
پيشگيري از رتينوپاتي كمك مي‌كند.
در كنار تمهيدات فوق، فرد ديابتي بايد مرتب توسط چشم‌پزشك معاينه شود
تا در صورت بروز اولين تظاهرات رتينوپاتي شديد با روش‌هاي جديد شامل
ليزر از پيشرفت اين بيماري پيشگيري و بينايي حفظ شود.
بايد دانست كه معاينه چشم توسط پزشكان با وسايل معمولي مثل افتالموسكوپ
براي بررسي دقيق تغييرات شبكيه در ديابت كافي نيست و حتما بايد چشم
پزشك پس از ريختن قطره گشادكننده مردمك با وسايل مخصوص چشم‌ها را
معاينه كند.
دكتر رضا كريمي |
