بايد و نبايدهاي تغذيه در ‌ديابت

?#1576;خورم یا نخورم؟?#1548; ?#1605;ی‌خوام بخورم اما نمی‌دونم چقدر؟??#1575;صلاً چی بخورم؟??#1670;ی برام خوبه، چی بده؟??#1576;رنج چقدر باید خورد؟?و....

اینها و صدها سوال دیگر هر روز در ذهن میلیون‌ها انسان در گوشه و كنار جهان نقش می‌بندد؛ انسان‌هایی كه به دلیل داشتن رژیم غذایی نامناسب، كم تحركی و... در معرض ابتلا به بیماری‌های گوناگون و از جمله دیابت هستند.

امروزه دیابت همسایه نزدیك زندگی ما شده است و اگر كمی ‌بی‌دقت باشیم، باید تاوان سنگینی بپردازیم و در مقابل با قدری توجه می‌توانيم روزگار را با آسودگی بیشتر بگذرانيم.

دكتر اسدالله رجب، رئيس انجمن ديابت ايران با اشاره به باورهاي غلطي كه درباره بيماري ديابت وجود دارد، به ?#1580;ام‌جم?مي‌گويد: برخي والدين زماني كه متوجه بيماري ديابت فرزندشان مي‌شوند، دنبال مقصر مي‌گردند و فرزند يا مادر خودشان را گناهكار مي‌دانند.

دكتر رجب با اشاره به عامل اصلي ابتلا به ديابت‌ توضيح مي‌دهد: تغذيه نامناسب براي افرادي كه مستعد ابتلا به اين بيماري هستند، نقش مهم و موثری دارد. از سوی دیگر افرادي كه بدنشان به اندازه كافي انسولين ترشح مي‌كند یا فعاليت بدني مناسبی دارند ممكن است هيچ وقت به ديابت مبتلا نشوند. در واقع علت اصلي بروز ديابت كاهش توليد انسولين يا موثر واقع نشدن انسولين توليد شده در بدن است.

تغذيه سالم، نیاز همه افراد

بارها درباره رعايت رژيم غذايي مناسب صحبت شده است و متخصصان در مورد بيماري‌هاي مختلفي كه بر اثر بي‌توجهي به آن ايجاد مي‌شود تذكر داده‌اند، اما متاسفانه هنوز هم بسياري از ما اين مساله را جدي نمي‌گيریم.

رييس انجمن ديابت با بيان اين كه براي پيشگيري از بروز بيماري‌هاي مختلف مانند ديابت و فشارخون و مشكلاتي نظير افزايش وزن توصيه مي‌شود افراد تغذيه سالم و مناسب داشته باشند، مي‌گويد: رعایت اين مورد براي تمام انسان‌ها لازم است و درباره تغذیه سالم، مخاطب ما فقط افراد ديابتي نیستند. به همين دليل امروزه تمام پزشكان و كارشناسان تغذيه اعتقاد دارند از زمانی كه كودك متولد مي‌شود تا جايي كه امكان دارد نبايد در تغذیه او از مواد شيرين و نمك استفاده كرد.

وی تاكید می‌كند، همه مردم می‌دانند غذای سالم چیست، می‌دانند فست فودها برای سلامت مضر است و... اما متاسفانه خلاف این باور عمل می‌كنند، پس باید با تغییر رفتار غذایی به حفظ سلامت خود و خانواده كمك كنیم كه البته این كار صبر و حوصله می‌خواهد. در ضمن افرادی كه در معرض عوامل خطر ابتلا به دیابت هستند، باید بیشتر به این نكته توجه داشته باشند.

به گفته دكتر رجب این موضوع هم مهم است كه همه افراد چه دیابتی و چه سالم بايد به اندازه نيازشان غذا بخورند؛ این نیازها بر اساس موارد مختلفی مانند فعالیت روزانه، سن، وزن و... تعریف می‌شود. به عنوان مثال در روزهای تعطیل كه فعالیت جسمی‌كاهش می‌یابد، باید تغذیه هم متناسب با آن تغییر كند.

همه چیز بخوریم، اما در حد تعادل

اما شايد شما هم شنيده باشيد كه گروهی مي‌گويند ديابتي‌ها بايد كمتر از غذاهای حاوی نشاسته استفاده كنند. در واقع اغلب ما چنين تصور مي‌كنيم كه تغذيه برای ديابتي‌ها به معناي نخوردن‌ و كم‌ خوردن‌ است.

دكتر رجب با بيان اين كه منع مصرف هر ماده غذايي باعث مي‌شود فرد تمايل بيشتري به آن پيدا كند، مي‌گويد: امروزه متخصصان عقيده دارند ديابتي‌ها هم بايد همراه خانواده مانند آنها و سر یك سفره غذا بخورند، البته اين مساله در صورت رعایت تغذيه مناسب است.

 

به گفته رييس انجمن ديابت ايران، اگر قند خون فرد ديابتی در حد طبيعي يا نزديك به آن كنترل شود، حتي مصرف مواد قندي ساده هم كاملاً ممنوع نمي‌شود و فقط آن را محدود (روزانه تا 20 گرم همراه با غذاهاي ديگر) مي‌كنيم، اما برای كساني كه قند خونشان كنترل نشده است، ممنوعيت كامل مصرف قند را داریم.

وي تاكيد مي‌كند: افرادي كه قند خونشان در حد طبيعي كنترل می‌شود نیز نبايد در مصرف مواد قندي افراط كنند. اين افراد مي‌توانند همراه با ساير غذاها‌ مانند چاشني غذا از قند و شكر استفاده كنند.

خيلي از افراد بر این باورند كه مصرف ميوه و سبزيجات به هر مقدار ‌ مشكلي ایجاد نمی‌كند و به هر اندازه‌اي مي‌توان از آنها استفاده كرد.

رييس انجمن ديابت با بيان اين كه هيچ يك از مواد غذايي را نبايد بيش از حد مصرف كرد، مي‌گويد: آب يكي از بي‌ضررترين مواد موجود در طبيعت است، اما مصرف اضافه آن هم مشكل‌ساز خواهد شد. بنابراين هميشه توصيه مي‌شود افراد به اندازه نيازشان از هر ماده غذایی بخورند و نه بيشتر از آن.

تعداد وعده‌هاي غذايي مهم است

دكتر رجب با بيان اين كه تغذيه روزانه بايد با شیوه درمان فرد دیابتی هماهنگ باشد، مي‌گويد: اگر قند خون فردي بدون دارو كنترل مي‌شود، بهتر است به جاي سه وعده، پنج تا هفت وعده غذا بخورد، چرا كه هر چه دفعات خوردن غذا بيشتر باشد، سرعت افزايش قند خون كمتر مي‌شود.

وي در مورد بيماراني كه از داروهای خوراكی استفاده مي‌كنند، توضيح مي‌دهد: در اين مورد بايد به نوع داروي مصرفي توجه داشت؛ چرا كه برخی از این داروها میزان انسولین را افزایش نمی‌دهند، در این موارد مصرف غذای روزانه در پنج تا شش وعده مناسب است، اما افرادی كه از قرص‌هایی استفاده می‌كنند كه باعث افزایش انسولین می‌شود، باید به دفعات و ساعات غذا خوردن دقت بیشتری داشته باشند، چرا كه اگر غذا بموقع مصرف نشود، ممكن است با افت قند خون روبه‌رو شوند.

به گفته ريیس انجمن دیابت، كساني كه به ديابت ?#1606;وع 2?مبتلا هستند، علاوه بر اين‌كه فاصله وعده‌های غذایی را حفظ مي‌كنند، می‌توانند میان وعده‌ها را در حجمی‌نزدیك به میزان غذای اصلی مصرف كنند؛ مثلاً اگر وعده اصلي چهار واحد است، ميان وعده مي‌تواند دو واحد باشد.

به گفته وي، صرف غذا در ساعات منظم بخصوص براي كساني كه از قرص‌هاي پايين‌آورنده قند خون استفاده مي‌كنند، مي‌تواند از افت شديد قند خون جلوگيري كند.

دكتر رجب با اشاره به كساني كه از انسولين استفاده مي‌كنند، می‌افزاید: تغذیه اين افراد هر چه طبق برنامه و منظم‌تر باشد، در كنترل قند موثرتر است. البته كساني كه يك يا دو بار در روز انسولين تزريق مي‌كنند، بايد مقدار مشخصی غذا را در زمان خاص بخورند. اما كساني كه تعداد دفعات تزریق انسولينشان بيش از سه بار در روز است، خودشان مي‌توانند مقدار و ساعت خوردن غذا را تنظیم كنند؛ چرا كه مقدار انسولين تزريق شده بر اساس ميزان غذا يا قند خون می‌تواند تغییر كند.

مواد غذايي رژيمي نخوریم

امروزه در بازار انواع مختلف مواد غذايي مخصوص افراد ديابتي وجود دارد. اما آيا واقعاً بيمار مبتلا به ديابت به اين نوع مواد غذايي احتياج دارد؟

دكتر رجب با تاكيد بر اين‌كه فرد ديابتي به غذاهاي رژيمي نياز ندارد، يادآور مي‌شود: استفاده از غذاهاي رژيمي بتدریج باعث خوردن بيش از حد این مواد می‌شود و فرد به این نكته توجه نمی‌كند كه این مواد كالری دارد و اگر باعث افزایش قند خون نشود، حتما چاق كننده است. این رژیم یعنی قرار گرفتن در یك چرخه معیوب، چون كسي كه وزنش افزايش يابد، قندش از كنترل خارج مي‌شود.

نيلوفر اسعدي‌بيگي

جام جم آنلاين